Dr Nikola Bodiroga izradio je pravnu analizu člana 71k, stava 2 Zakona o vanparničnom postupku uz podršku nevladine organizacije Praxis u okviru projekta “Doprinos socijalnoj inkluziji i borbi protiv diskriminacije marginalizovane populacije u Srbiji”, finansiranog od strane Ministarstva inostranih poslova Kraljevine Norveške.

Zakon o dopunama Zakona o vanparničnom postupku u članu 71k izričito propisuje da jedan upravni organ, tj. organ koji je nadležan da sprovede postupak za sticanje državljanstva nije vezan pravnosnažnim rešenjem vanparničnog suda kojim se utvrđuje vreme i mesto rođenja.

Analiza ocenjuje ustavnost odredbi člana 71k, stav 2 u odnosu na norme kojima se garantuje jedinstvo pravnog poretka, ostvarivanje prava na državljanstvo i principa nezavisnoti sudstva i podele vlasti. Pored toga, analiza se bavi ocenom predloga Zaštitnika građana za izmenu člana 71 k utvrđujući da je i taj predlog u suprotnosti sa Ustavom RS te da ga ne treba prihvatiti jer neće dovesti do rešenja problema u vezi sa primenom spornog člana Zakona o vanparničnom postupku. Na kraju analize, autor daje predloge za rešenje problema, ali i potvrđuje da bi član 71k, stav 2 u svakom slučaju trebalo ukinuti iz razloga njegove neustavnosti.

Preuzmite analizu: Pravna analiza člana 71k, stav 2 Zakona o vanparničnom postupku, dr Nikola Bodiroga

Dr Nikola Bodiroga izradio je pravnu analizu upisa činjenice rođenja deteta u matičnu knjigu rođenih uz podršku nevladine organizacije Praxis u okviru projekta “Doprinos socijalnoj inkluziji i borbi protiv diskriminacije marginalizovane populacije u Srbiji”, finansiranog od strane Ministarstva inostranih poslova Kraljevine Norveške.

Analiza se bavi problemom upisa činjenice rođenja dece u matične knjige čiji roditelji ne poseduju izvod iz matične knjige rođenih i ličnu kartu.

Kao rešenje problema, autor predlaže mogućnost upisa dece samo na osnovu bazičnih podataka dobijenih od roditelja i bez potrebe prilaganja dokumenata, kao i izmenu Uputstva o vođenju matičnih knjiga i obrascima matičnih knjiga u vidu ublažavanja uslova za prijavu rođenja deteta, što podrazumeva da bi roditelji umesto lične karte mogli da koriste i druga dokazna sredstva za potvrđivanje svog identiteta.

Preuzmite analizu: Upis činjenice rođenja deteta u matičnu knjigu rođenih, dr Nikola Bodiroga

Povodom mišljenja Poverenice za zaštitu ravnopravnosti, izdatog na osnovu pritužbe koju je Praxis podneo protiv Gradske uprave Grada Niša – Uprave za obrazovanje, kulturu, omladinu i sport i OŠ „Vuk Karadžić“ iz Niša zbog segregacije i diskriminacije romske dece, predstavnici Uprave za obrazovanje, kulturu, omladinu i sport su dostavili Poverenici za zaštitu ravnopravnosti predlog za izradu plana mera za prevazilaženje problema u OŠ „Vuk Karadžić”.

U cilju izrade pomenutog plana održani su sastanci sa predstavnicima relevantnih lokalnih i republičkih institucija na kojima je konstantovano da je jedan od glavnih razloga zbog kojih OŠ „Vuk Karadžić” pohađa preko 90% dece romske nacionalnosti, demografski sastav stanovništva na području na kojem se škola nalazi, loše stanje u kojem se nalazi školski objekat kao i okolnost da postojeća zakonska regulativa ne daje mogućnost tzv. administrativne prinude za upis dece u određenu školu.

Predložene mere predviđaju preduzimanje niza aktivnosti koje bi bile usmerene na investiranje u školski objekat i nabavku savremene opreme, zatim na podizanje nivoa znanja koje se stiče u predškolskom uzrastu i motivaciju roditelja da podržavaju obrazovanje dece, aktivnosti na poboljšanju programa rada u OŠ „Vuk Karadžić”.

Iako rešavanje ovog problema iziskuje aktivnosti koje se moraju preduzimati kontinuirano i u dužem vremenskom periodu, neophodno je što ekpeditivnije sprovesti predložene mere kako bi prvi rezulatati bili što pre vidljivi i tako dali podstrek da se u narednom periodu u potpunosti reši nastali problem.


Pogledati: Pripremljeni Predlozi za izradu plana mera za prevazilaženje problema segregacije u OŠ „Vuk Karadžić”

Povodom mišljenja poverenice za zaštitu ravnopravnosti izdatog na osnovu pritužbe koju je Praxis podneo protiv Gradske uprave Grada Niša – Uprave za obrazovanje, kulturu, omladinu i sport i OŠ „Vuk Karadžić“ iz Niša zbog segregacije i diskriminacije romske dece, Praxis se obratio poverenici sa molbom za dostavljanje obaveštenja da li je i u kojoj meri Uprava postupila u skladu sa preporukom sadržanom u mišljenju.

Predstavnici Uprave za obrazovanje, kulturu, omladinu i sport Grada Niša su dostavili poverenici za zaštitu ravnopravnosti predlog za izradu plana mera za prevazilaženje problema u OŠ „Vuk Karadžić”. U cilju izrade pomenutog plana održani su sastanci na kojima su učestvovali član Gradskog veća Grada Niša zadužen za socijalna pitanja, predstavnici Uprave za obrazovanje, kulturu, omladinu i sport Grada Niša, Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja - Školske uprave u Nišu, republički i gradski inspektori, direktorka OŠ „Vuk Karadžić”, pedagoški asistent u školi, predstavnici Saveta za ljudska i manjinska prava, Nacionalnog saveta romske nacionalne manjine, lokalnog tima za unapređenje obrazovanja Roma, predstavnici Regionalnog centra za profesionalni razvoj zaposlenih u obrazovanju, kao i predstavnici tri nevladine organizacije (RNVO „Ponos”, Udruženje Roma „Cvetno srce” i „Centar za aktivnu komunikaciju”).

Učesnici na sastancima su ponovo konstatovali da je jedan od glavnih razloga zbog kojih OŠ „Vuk Karadžić” pohađa preko 90% dece romske nacionalnosti demografski sastav stanovništva na području na kojem se škola nalazi, odnosno blizina velikih romskih naselja. Kao dodatne razloge naveli su i loše stanje u kom se nalazi školski objekat, kao i okolnost da postojeća zakonska regulativa ne daje mogućnost tzv. administrativne prinude za upis dece u određenu školu. Sve to prema mišljenju učesnika sastanaka čini pomenutu školu manje atraktivnom u odnosu na druge škole na teritoriji Grada Niša. Kako je problem povećanog procenta učenika romske nacionalnosti u odnosu na učenike druge nacionalnosti veoma kompleksan i nastajao je u dužem vremenskom periodu, učesnici sastanka su se složili da se isti ne može rešiti jednokratnim merama, već kontinuiranom primenom niza mera u dužem vremenskom periodu. Predložene mere podeljene su u sledeće kategorije:

1. Mere i aktivnosti usmerene na investiranje u školski objekat i nabavku savremene opreme
2. Mere i aktivnosti usmerene na podizanje nivoa znanja koje se stiče u predškolskom uzrastu i motivacija roditelja da podržavaju obrazovanje dece
3. Mere i aktivnosti na poboljšanju programa rada u OŠ „Vuk Karadžić”
4. Mere i aktivnosti koje će sprovoditi predstavnici romskih nevladinih organizacija, a koje će biti usmerene na podizanje svesti romske populacije o značaju obrazovanja i redovnog pohađanja nastave, kao i aktivan rad na terenu, posećivanje porodica i podela adekvatnih brošura i letaka
5. Mere i aktivnosti koje podrazumevaju medijsko praćenje rada OŠ „Vuk Karadžić” i popularizacija škole kako bi se uticalo na to da u narednom periodu u školu počnu da se upisuju i deca drugih nacionalnosti

Imajući u vidu kompleksnost predloženih mera, koje pre svega iziskuju angažovanje većeg broja aktera ne samo na lokalnom nivou, već na nivou države, odnosno resosrnog ministarstva, realizaciju predloženih mera i efekte njihove primene, potrebno je pratiti u dužem vremenskom periodu. Evaluacija će se vršiti na početku svake školske godine, a indikator će biti broj upisanih učenika romske i neromske nacionalnosti.

Ako se uzme u obzir težina posledica koje proizvodi segregacija u bilo kom obliku, neophodno je pokušati da se predložene mere sprovedu što ekspeditivnije, kako bi i prvi rezultati bili što pre vidljivi i tako dali podstrek da se u narednom periodu u potpunosti reši nastali problem.

Preuzmite: Predlozi za izradu plana mera za prevazilaženje problema segregacije

Pogledajte povezane vesti:

Postupanje po preporuci Povernice za zaštite ravnopravnosti radi otklanjanja segregacije romske dece u OŠ "Vuk Karadžić" u Nišu

Poverenica za zaštitu ravnopravnosti nije utvrdila diskriminaciju, bez obzira na postojanje segregacije u OŠ "Vuk Karadžić" u Nišu

Preuzmite izveštaj: Upis činjenice rođenja deteta u matičnu knjigu rođenih, dr Nikola Bodiroga

Year 2014 marks the occasion of the 60th anniversary of the 1954 Convention Relating to the Status of Stateless Persons. On this occasion, worldwide efforts will be focused on increasing awareness and improving action to address the problem of statelessness.

UNHCR's special features page on statelessness contains the most up-to-date data relating to statelessness, including nationality legislation, international law and doctrine on statelessness, case law, information on accessions to the statelessness conventions and country specific statelessness reports

Više od godinu dana od donošenja preporuke poverenice za zaštitu ravnopravnosti zbog diskriminacije koju Gradska uprava Grada Beograda vrši prema Romima koji stanuju u kontejnerskim naseljima formiranim nakon prinudnih iseljenja neformalnih naselja nisu otklonjene posledice diskriminatornog postupanja.

Radi podsećanja, poverenica je postupala po pritužbi Praxisa zbog uspostavljanja pravnog režima u kontejnerskim naseljima od strane Gradske uprave, koji ne važi za ostale kategorije stanovnika. Ovim pravnim režimom Gradska uprava propisala je da u slučaju da Romi koji stanuju u kontejnerskim naseljima ne usvoje „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija grada Beograda“, zatim ne pokažu „aktivan odnos prema naporima Grada da se socijalizuju pojedinci i njihove porodice“ ili pak ukoliko „prime goste u kontejnerima u kojima stanuju“, oni mogu biti prinudno iseljeni iz alternativnog smeštaja koji im je obezbeđen. Istovremeno, odredbe Kućnog reda koje su gradske vlasti nametnule stanovnicima kontejnerskih naselja podsticale su predrasude i stereotipe prema Romima.

Umesto izmene Kućnog reda koji je važio za stanovnike kontejnerskih naselja i usvajanja novog, Gradska uprava je u „dogovoru“ sa stanovnicima naselja donela „Pravila za bolji i zdraviji život“ kojima su preformulisana prethodna pravila Kućnog reda. Istovremeno, osim obaveze usvajanja „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija Grada Beograda“ razlozi za iseljenje iz mobilnih stambenih jedinica su ostali isti, a prinudna iseljenja Roma koji stanuju u ovim naseljima se nastavljaju.

Više od godinu dana od donošenja preporuke poverenice za zaštitu ravnopravnosti zbog diskriminacije koju Gradska uprava Grada Beograda vrši prema Romima koji stanuju u kontejnerskim naseljima formiranim nakon prinudnih iseljenja neformalnih naselja nisu otklonjene posledice diskriminatornog postupanja.

Naime, prošle godine Praxis je podneo pritužbu poverenici za zaštitu ravnopravnosti zbog uspostavljanja pravnog režima u kontejnerskim naseljima od strane Gradske uprave, koji ne važi za ostale kategorije stanovnika. Ovim pravnim režimom Gradska uprava propisala je da u slučaju da Romi koji stanuju u kontejnerskim naseljima ne usvoje „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija grada Beograda“, zatim ne pokažu „aktivan odnos prema naporima Grada da se socijalizuju pojedinci i njihove porodice“ ili pak ukoliko „prime goste u kontejnerima u kojima stanuju“, oni mogu biti prinudno iseljeni iz alternativnog smeštaja koji im je obezbeđen. Istovremeno, odredbe Kućnog reda koje su gradske vlasti nametnule stanovnicima kontejnerskih naselja podsticale su predrasude i stereotipe prema Romima.

Na osnovu ovih diskriminatornih odredbi, Gradska uprava iselila je najmanje 11 porodica (44 osobe), a gorepomenutom preporukom poverenice trebalo je da dođe do otklanjanja posledica diskriminacije. Međutim, više od godinu dana od donošenja ove preporuke Gradska uprava to nije učinila, odnosno samo je delimično postupila po preporuci.

Umesto izmene Kućnog reda koji je važio za stanovnike kontejnerskih naselja i usvajanja novog, Gradska uprava je u „dogovoru“ sa stanovnicima naselja donela „Pravila za bolji i zdraviji život“ kojima su preformulisana prethodna pravila Kućnog reda. Istovremeno, osim obaveze usvajanja „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija Grada Beograda“ razlozi za iseljenje iz mobilnih stambenih jedinica su ostali isti, a prinudna iseljenja Roma koji stanuju u ovim naseljima se nastavljaju.

Više od godinu dana od donošenja preporuke poverenice za zaštitu ravnopravnosti zbog diskriminacije koju Gradska uprava Grada Beograda vrši prema Romima koji stanuju u kontejnerskim naseljima formiranim nakon prinudnih iseljenja neformalnih naselja nisu otklonjene posledice diskriminatornog postupanja.

Naime, prošle godine Praxis je podneo pritužbu poverenici za zaštitu ravnopravnosti zbog uspostavljanja pravnog režima u kontejnerskim naseljima od strane Gradske uprave, koji ne važi za ostale kategorije stanovnika. Ovim pravnim režimom Gradska uprava propisala je da u slučaju da Romi koji stanuju u kontejnerskim naseljima ne usvoje „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija grada Beograda“, zatim ne pokažu „aktivan odnos prema naporima Grada da se socijalizuju pojedinci i njihove porodice“ ili pak ukoliko „prime goste u kontejnerima u kojima stanuju“, oni mogu biti prinudno iseljeni iz alternativnog smeštaja koji im je obezbeđen. Istovremeno, odredbe Kućnog reda koje su gradske vlasti nametnule stanovnicima kontejnerskih naselja podsticale su predrasude i stereotipe prema Romima.

Na osnovu ovih diskriminatornih odredbi, Gradska uprava iselila je najmanje 11 porodica (44 osobe), a gorepomenutom preporukom poverenice trebalo je da dođe do otklanjanja posledica diskriminacije. Međutim, više od godinu dana od donošenja ove preporuke Gradska uprava to nije učinila, odnosno samo je delimično postupila po preporuci.

Umesto izmene Kućnog reda koji je važio za stanovnike kontejnerskih naselja i usvajanja novog, Gradska uprava je u „dogovoru“ sa stanovnicima naselja donela „Pravila za bolji i zdraviji život“ kojima su preformulisana prethodna pravila Kućnog reda. Istovremeno, osim obaveze usvajanja „pravila lepog ponašanja prema predstavnicima institucija Grada Beograda“ razlozi za iseljenje iz mobilnih stambenih jedinica su ostali isti, a prinudna iseljenja Roma koji stanuju u ovim naseljima se nastavljaju.

Nakon sastanka koji su Praxis, Regionalni centar za manjine i Evropski centar za prava Roma održali sa predstavnicima stručne službe Poverenika za zaštitu ravnopravnosti, poverenica se obratila Gradskoj upravi Grada Beograda ukazujući na potrebu da se prilikom određivanja lokacija za stanovanje Roma vodi računa o izbegavanju stvaranja segregisanih naselja.

Naime, poverenica je Gradskoj upravi Grada Beograda ukazala na ratifikovane međunarodne ugovore kojima se garantuju ljudska prava, ustavna i zakonska načela, kao i programska i strateška opredeljenja Republike Srbije u oblasti zaštite manjina i sprečavanja segragacije i diskriminacije. Nadalje je poverenica ukazala da trajno stambeno zbrinjavanje Roma ne bi smelo da dovede do dalje socijalne isključenosti ove grupe ljudi, jer na to Republiku Srbiju, kao i Grad Beograd, obavezuju međunarodne konvencije i domaći propisi.

Imajući u vidu da je Generalnim planom Beograda 2021 i posebnim evidencijama i spiskovima uz ovaj plan određeno 58 lokacija u Beogradu namenjenih socijalnom stanovanju i drugim oblicima jeftine stambene izgradnje, poverenica je izrazila mišljenje da izgradnja socijalnih stanova na ovim lokacijama predstavlјa solidan osnov za stambeno zbrinjavanje romskih porodica i početak njihove dalje integracije. Kako određivanje lokacija za socijalno stanovanje stvara preduslov za ostvarivanje prava Roma na adekvatno stanovanje, poverenica je Gradskoj upravi ukazala da bi se gornaveden način rešavanja stambenog pitanja u velikoj meri razlikovao od dosadašnje loše prakse, koja je često dovodila do stvaranja čisto romskih naselјa i segregacije Roma.

Na kraju, poverenica je izrazila očekivanja da će gradonačelnik iskoristiti sva svoja ovlašćenja i obezbediti da se prilikom određivanja lokacija za izgradnju socijalnih stanova vodi računa o određivanju dovoljnog broja adekvatnih lokacija koje će biti u skladu sa međunarodnim standardima i propisma kojima je ova oblast regulisana.


Preuzmite: Obraćanje poverenice za zaštitu ravnopravnosti Gradskoj upravi Grada Beograda