Dana 22. marta 2013. godine, u Osnovnom sudu u Novom Sadu održan je seminar za sudije koje odlučuju u vanparničnom postupku, u prvom i drugom stepenu, kao i za sudijske saradnike na temu dopuna Zakona o vanparničnom postupku kojima se propisuje novi postupak utvrđivanja vremena i mesta rođenja. Seminaru su prisustvovale sudije iz Novog Sada, Vrbasa, Sombora, Bečeja, Žablja, Stare Pazove i drugih gradova Vojvodine.

Prisutnima su se obratili predstavnici Tehničke grupe formirane na osnovu Sporazuma o saradnji, koji je zaključen između Ministarstva pravde i državne uprave, Zaštitnika građana i UNHCR-a. Istaknut je značaj normiranja postupka utvrđivanja vremena i mesta rođenja u cilju otklanjanja pojave pravno nevidljivih lica u Srbiji. Pravnim aspektima, tumačenjem i analizom sa stanovišta praktične primene usvojenih rešenja u svom izlaganju bavio se profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu prof. dr Nikola Bodiroga, a sudijama su date smernice za postupanje po osnovu pojedinih odredbi novog zakona. Prof. dr Bodiroga u svom izlaganju posebno je istakao specifičnost materije, interes države da se iskoreni pojava pravno nevidljivih lica, pa je u tom kontekstu sugerisano sudijama da se prema dokaznim sredstvima u predmetnom postupku odnose fleksibilno, da se ne insistira na dokazivanju činjenica u pogledu vremena i mesta rođenja do nivoa izvesnosti, već do nivoa verovatnoće, naročito kada su u pitanju izjave svedoka.

U završnom delu seminara, sudije iz Vojvodine iznele su svoja viđenja o novousvojenoj regulativi i razmenile iskustva o toku nekolicine do sada pokrenutih postupaka utvrđivanja vremena i mesta rođenja. Predočeno je da su do sada u Novom Sadu i Somboru pokrenuta po dva predmetna postupka, dok je u Žablju i Bečeju podnet samo po jedan predlog. Sudija bečejskog suda, koji je okončao postupak rešenjem, prisutnima je izložio detalje toka sprovedenog postupka. Iz komentara prisutnih sudija mogla se uočiti nedovoljna informisanost o problemu pravno nevidljivih lica u Srbiji i o posledicama ove pojave, a primetan je i strah od zloupotreba zakonskih rešenja. Održano savetovanje trebalo bi pozitivno da utiče na primenu nove regulative i na odnos postupajućih sudija prema njenim efektima, posebno kada je u pitanju zaštita interesa pripadnika najugrožnijih društvenih grupa.

Nevladina organizacija Praxis obaveštava javnost da Sekretarijat za socijalnu zaštitu Grada Beograda planira da u petak, 22. marta 2013. u 10 časova, iseli gospođu Đemilje Veselji sa njenom porodicom, iz kontejnerskog smeštaja u naselju Makiš II, Obrenovački drum 69š.

Đemilje Veselji i njena porodica se nalaze u ovom smeštaju od 26. aprila 2012. godine, kada su sa predstavnicima Sekretarijata za socijalnu zaštitu potpisali ugovor o korišćenju mobilne stambene jedinice. Smeštaj im je dodeljen nakon iseljenja iz neformalnog naselja Belvil, u kome su živeli od momenta raseljenja sa Kosova. Dana 11. marta 2013. godine, porodici Veselji je na kontejner okačena odluka o raskidu ugovora izdata od strane Sekretarijata kojom se nalaže da isprazni svoju mobilnu stambenu jedinicu i iseli iz nje. Nije ostavljen nikakav rok za žalbu, niti uputstvo o pravnom leku, a informacije o datumu do kad treba da se iseli dobila je usmeno.

U skladu sa odredbama ugovora potpisanog između Delegacije EU u Srbiji i UNOPS-a, agencije Ujedinjenih Nacija, a čiji je beneficijar Grad Beograd, porodice iseljene iz naselja Belvil treba da budu smeštene u socijalne stanove do februara 2015. godine. Đemilje Veselji, zajedno sa ostalim članovima njene porodice sa kojima živi u kontejnerskom smeštaju na listi je porodica za dodelu socijalnog stana u Aneksu I Akcionog plana za raseljavanje Belvila.

Međutim, ukoliko bude iseljena iz kontejnerskog smeštaja, s obzirom na njenu socijalnu ugroženost, starost i slabo imovinsko stanje, neće biti u mogućnosti da pronađe nikakav drugi smeštaj u kome bi živela do dodeljivanja socijalnog stana.

Podsećamo da je država Srbija potpisnica svih međunarodnih ugovora kojima se eksplicitno garantuje obaveza države da obezbedi adekvatan alternativni smeštaj, kao i da kršenje ove obaveze povlači za sobom odgovornost pred međunarodnim telima i dovodi do kršenja ne samo prava na stanovanje, već i prava na zaštitu doma, privatnog i porodičnog života, imovine, a u najekstremnijim slučajevima i do nečovečnog i ponižavajućeg ponašanja i postupanja.

Najstrožije osuđujemo nameru Sekretarijata za socijalnu zaštitu da iseli gospođu Veselji i njenu porodicu i pozivamo nadležne republičke i gradske vlasti da od te namere odustanu.

Videti saopštenje: Najava prinudnog iseljenja Đemilije Veselji i njene porodice
Videti tekst Ljubomira Živkova u Vremenu: Kazna za nesportski život

Povodom pritužbe koju je zbog diskriminacije romske dece Praxis podneo protiv OŠ „Jovan Jovanović Zmaj“ u Surdulici, odnosno izmeštenog četvorogodišnjeg odeljenja u Masurici, i direktorke kao odgovornog lica, Poverenica za zaštitu ravnopravnosti izdala je dana 22. februara 2013. godine mišljenje sa preporukom. Izdatim aktom se utvrđuje da od strane odgovornih lica u školi nisu blagovremeno preduzete mere za sprečavanje posredne diskriminacije učenika romske nacionalnosti i preporučuje se da se organizuje stručno usavršavanje nastavnog osoblja za individualizovan obrazovni rad i interaktivnu nastavu radi suzbijanja stereotipa, predrasuda i diskriminacije, kao i da se preduzmu sve potrebne pedagoške mere za motivisanje romske dece za dolazak u školu i pohađanje nastave, u cilju obezbeđivanja ostvarivanja prava na jednako i kvalitetno obrazovanje, bez diskriminacije.

Naime, prilikom posete neformalnom romskom naselju koje se nalazi u blizini navedene škole, predstavnicima Praxisa skrenuta je pažnja na izuzetno loše – neprimereno, često uvredljivo i nehumano, ali pre svega destimulativno i izopštavajuće, diskriminatorno ponašanje nastavnika i školskog osoblja prema učenicima romske nacionalne manjine. Od ukupnog broja učenika upisanih u ovo izmešteno odeljenje škole, 52% čine  pripadnici romske nacionalne manjine. Praxis je u pritužbi naveo sve pojedinačne pojavne oblike diskriminacije i segregacije Roma koji su se sistematski ponavljali tokom nastave i sprovođenja školskih aktivnosti, a o čemu su informacije dobijene u razgovoru sa roditeljima dece.

Diskriminatorni postupci učitelja i drugih lica zaposlenih u školi manifestovali su se na različite načine: fizičkim odvajanjem romske dece tokom nastave, njihovim smeštanjem u poslednje klupe učionica, zatim uskraćivanjem mogućnosti da se ovi učenici služe besplatnim udžbenicima na način na koji je to omogućeno drugoj deci, odnosno zabranama da udžbenike nose svojim kućama, a pod izgovorom da postoji opasnost da će doći do njihovog oštećenja, s obzirom na uslove u kojima Romi stanuju;  učenici romske nacionalnosti isključivani su iz nastave engleskog jezika, uz obrazloženja da je gradivo iz ovog predmeta previše teško i za njih „nesavladivo“; takođe, ukazano je na činjenicu da se pripadnicima romske nacionalne manjine koji pohađaju OŠ „Jovan Jovanović Zmaj“ u Masurici svakodnevno sugeriše da mogu napustiti nastavu i da ne moraju dolaziti na časove, a i na druge načine za njih se uspostavljaju posebni, manje zahtevni,nastavni kriterijumi, što rezultira činjenicom da je ovoj deci onemogućen pristup usvajanju znanja odgovarajućeg kvaliteta, kakvu mogućnost imaju njihovi vršnjaci neromske nacionalnosti.

Po sprovedenom postupku u kome je Poverenica utvrdila relevantne činjenice i nakon izjašnjavanja svih zainteresovanih lica – direktorke škole, nastavnog osoblja, ali i roditelja nekih učenika romske nacionalnosti, izdato je mišljenje sa preporukama, po kojima bi trebalo postupiti u roku od 30 dana. Mišljenjem je ukazano da je ponašanje nastavnog osoblja uslovilo povrede člana 21. Ustava Srbije koji zabranjuje svaku vrstu posredne ili neposredne diskriminacije, ali i odredbi Zakona o zabrani diskriminacije, Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, kao i da su postupci navedenih lica u suprotnosti sa strateškim ciljevima u pogledu inkluzije, integracije i smanjenja razlika koje postoje između pripadnika romske populacije i ostalog stanovništva, utvrđenih Strategijom o unapređenju položaja Roma u Republici Srbiji, koju je Vlada RS usvojila 2009. godine.

Predrasude, nedostatak tolerancije, razumevanja i dobre volje da se pripadnici romske manjine uključe u socijalne okvire utvrđenog društvenog poretka, predstavljaju problem čije rešavanje zahteva aktivan pristup, transparentno predstavljanje i više zalaganja na strani odgovornih državnih organa i institucija. 

Preuzmite: Mišljenje poverenice za zaštitu ravnopravnosti sa preporukom

U cilju dogovora o aktivnostima koje bi trebalo sprovesti radi pružanja materijalne, medicinske, pravne i drugog vida potrebne pomoći za tri učenika romske nacionalnosti koja pohađaju OŠ „Dragojlo Dudić“ u Beogradu, na inicijativu direktora škole održan je sastanak između zaposlenih u školi (psihologa, pedagoga, direktora) i predstavnika Centra za socijalni rad Zvezdara, Praxisa, romske koordinatorke i zdravstvene medijatorke za opštinu Zvezdara. Dva učenika žive u starateljskim porodicama, a treći je pravno nevidljiv, odnosno nije upisan u matičnu knjigu rođenih.

Od momenta upisa učenika romske nacionalnosti u OŠ “Dragojlo Dudić”, zaposleni su preduzimali aktivne mere radi njihovog zbrinjavanja i uključivanja u obrazovni sistem: organizovana su prikupljanja garderobe i materijalne pomoći za osiguranje redovnih obroka, zdravstvena zaštita je obezbeđena odvođenjem dece na lekarske preglede i pribavljanjem potrebnih lekova i drugih medicinskih sredstava, a organizovane su i redovne posete porodicama u kojima učenici žive, kao vid psihosocijalne podrške.

Na sastanku je dogovoreno da svako u skladu sa svojim mandatom i ovlašćenjima preduzme određene korake u cilju pružanja neophodne pomoći. Nakon sastanka učesnici su posetili porodice učenika, kako bi stekli uvid u kojim uslovima oni žive i prikupili dodatne informacije radi pružanja potrebne pomoći. Sama inicijativa direktora OŠ “Dragojlo Dudić” predstavlja afirmativnu sliku ophođenja odgovornih lica prema pripadnicima marginalizovanih socijalnih grupa i trebalo bi da bude podsticaj i za druge škole.

U cilju dogovora o aktivnostima koje bi trebalo sprovesti radi pružanja materijalne, medicinske, pravne i drugog vida potrebne pomoći za tri učenika romske nacionalnosti koja pohađaju OŠ „Dragojlo Dudić“ u Beogradu, na inicijativu direktora škole održan je sastanak između zaposlenih u školi (psihologa, pedagoga, direktora) i predstavnika Centra za socijalni rad Zvezdara, Praxisa, romske koordinatorke i zdravstvene medijatorke za opštinu Zvezdara. Dva učenika žive u starateljskim porodicama, a treći je pravno nevidljiv, odnosno nije upisan u matičnu knjigu rođenih.

Od momenta upisa učenika romske nacionalnosti u OŠ “Dragojlo Dudić”, zaposleni su preduzimali aktivne mere radi njihovog zbrinjavanja i uključivanja u obrazovni sistem: organizovana su prikupljanja garderobe i materijalne pomoći za osiguranje redovnih obroka, zdravstvena zaštita je obezbeđena odvođenjem dece na lekarske preglede i pribavljanjem potrebnih lekova i drugih medicinskih sredstava, a organizovane su i redovne posete porodicama u kojima učenici žive, kao vid psihosocijalne podrške.

Na sastanku je dogovoreno da svako u skladu sa svojim mandatom i ovlašćenjima preduzme određene korake u cilju pružanja neophodne pomoći. Nakon sastanka učesnici su posetili porodice učenika, kako bi stekli uvid u kojim uslovima oni žive i prikupili dodatne informacije radi pružanja potrebne pomoći. Sama inicijativa direktora OŠ “Dragojlo Dudić” predstavlja afirmativnu sliku ophođenja odgovornih lica prema pripadnicima marginalizovanih socijalnih grupa i trebalo bi da bude podsticaj i za druge škole.

Pravnik Praxisa, u svojstvu punomoćnika Š.B., pokušao je pred Centrom za socijalni rad (CSR) Novi Beograd da pokrene postupak prijave prebivališta na adresi tog centra, u skladu sa mogućnošću koja je predviđena Zakonom o prebivalištu i boravištu građana. Tom prilikom, službenica CSR-a je usmeno odbila da postupi po zahtevu stranke, obrazlažući svoj stav nepostojanjem preciznih instrukcija o načinu postupanja u predmetnoj situaciji. Insistiranje pravnika Praxisa da službenica CSR-a postupi u skladu sa zakonom, odnosno primi i zavede zahtev u službenoj evidenciji, nije dalo rezultate. Takvim nezakonitim postupanjem, službenica je onemogućila stranku da ostvari zakonom zagarantovano pravo na prebivalište.

Zaštitnik građana objavio je svoj redovni godišnji izveštaj za 2012. godinu. Izveštaj možete preuzeti ovde.

Mreža organizacija za decu Srbije - MODS objavila je Izveštaj o radu za 2012. godinu. Izveštaj možete preuzeti ovde.

Praxis i Liceulice organizuju akciju obeležavanja 21. marta - Međunarodnog dana eliminacije rasne diskriminacije, koji je uspostavljen odlukom Generalne skupštine Ujedinjenih nacija pre 47 godina. U okviru Evropske nedelje borbe protiv rasizma, Praxis i Liceulice pridružiće se brojnim evropskim nevladinim organizacijama i udruženjima građana koji učestvuju u obležavanju 21. marta. Tokom akcije građani će imati prilike da ostave svoje poruke i želje u pogledu borbe protiv diskriminacije na posebno odštampanim razglednicama.

Kratke poruke povodom Međunarodnog dana eliminacije rasne diskriminacije prikupljaće se od prodavaca Liceulice, stanovnika neformalnih naselja, prolaznika na ulici, prijatelja i poznanika, kao i onih koji posete facebook i twitter naloge organizacija Praxis i Liceulice.

Poruke će se prikupljati do nedelje, 24. marta, a dan kasnije biće upućene relevantnim državnim organima, kako bi i oni mogli da čuju mišljenje građana o diskriminaciji.

Regional Office of the Technical Assistance for Civil Society Organizations (TACSO) and the European Centre for Not-for-Profit Law (ECNL) have drafted the report KEEPING UP THE MOMENTUM: Improving Cooperation Between Public Institutions and Civil Society in the Western Balkans and Turkey on institutional cooperation between the public authorities and civil society organizations in the Western Balkans and Turkey.

The overall aim of the Report is to present the current state of institutional cooperation between the government/parliament and civil society organizations in the countries of the Western Balkans and Turkey by: providing an analysis of the rationale and ensuring benefits of cooperation, outlining critical issues, and providing recommendation as to how to improve the current mechanisms of institutional cooperation and increase the role of CSOs in that process. It seeks to highlight good practices, outline key factors for success, identify challenges, and facilitate the sharing of experiences and lessons learnt among the countries concerned. The Report deals with the institutional mechanisms of cooperation and policy documents at the national level only. The Report specifically covers the following countries: Albania, Bosnia and Herzegovina, Croatia, Kosovo, former Yugoslav Republic of Macedonia, Montenegro, Serbia and Turkey.

The Report is developed based on the desk research and the outcomes of the questionnaire filled out by key stakeholders in the countries concerned, Praxis being one of them, as well as based on extensive consultations with TACSO resident advisers and other knowledgeable individuals.

Download the Report