Tokom septembra i oktobra 2016. godine, Praxis je održao tri dvodnevne radionice za Romkinje i Rome u Leskovcu, Kostolcu i Novom Pazaru, usmerene na prevenciju i eliminaciju dečjih, ranih i prinudnih brakova. Radionice su organizovane kao deo aktivnosti projekta „Pravna pomoć licima u riziku od apatridije u Srbiji“, koji finansira UNHCR. 

Radionice predstavljaju nastavak aktivnosti  započetih 2015. godine u Novom Pazaru i nastavljenih u Leskovcu i Kostolcu u aprilu 2016. godine. Učestvovalo je 75 žena i devojčica i 75 muškaraca i dečaka. Zbog specifične rodne uloge žene koja je prisutna u romskoj zajednici, radionice su organizovane tako da su prvog dana učestvovale Romkinje, a drugog dana Romi.

Cilj radionica bio je da se tokom dvodnevne interaktivne diskusije o značaju zdravog razvoja dece u najranijem detinjstvu, poštovanju dečjih potreba i želja, neophodnosti redovne zdravstvene zaštite, seksualnom i reproduktivnom zdravlju, značaju pravovremenog i kontinuiranog obrazovanja, zajednički identifikuje prisustvo dečjih, ranih i prinudnih brakova i dođe do predloga mehanizama koji bi doveli do prevencije i eliminacije ove škodljive tradicionalne prakse. Pojave identifikovane kao vodeći uzroci nastanka dečjih, ranih i prinudnih brakova su, kao u i prvom krugu radionica, siromaštvo, nizak obrazovni status romskih porodica koje žive u romskim naseljima, visoka stopa nezaposlenosti Romkinja i Roma i patrijarhalna kulturna tradicija. Pored toga, pokazalo se da nedostatak podrške romskoj deci u obrazovnom sistemu u vidu mesečnih karata za prevoz, besplatnih udžbenika i stipendija za srednjoškolsko obrazovanje, predstavlja jedan od mogućih uzroka pojave dečjih, ranih i prinudnih brakova. 

Kod učesnica je godina stupanja u brak u uzrastu od šesnaest i sedamnaest, a kod učesnika u uzrastu od osamnaest i devetnaest godina. Takođe, donja starosna granica stupanja u brak kod Romkinja kreće se od 13-15 godina, koliko je imala 21 učesnica radionica (28%). Samo 22 učesnice (29,3%) stupile su u bračnu/vanbračnu zajednicu nakon 18. godine, odnosno nakon zakonske granice za stupanje u brak. 

„Dete si, pa si žena. Devojka nisi nikada.“ 

„Ja sam zatrudnela sa 15 i jedva sam preživela.“ 

„Ima devojčica koje roditelji udaju, kada im nađu bogate muževe.“ 

„Tradicija. Ako se ne uda do 15. godine, ona više nije devojka, matora je. Kultura sada potiče iz porodice. Jednu sam ćerku ispustila sa 14, udala se mlada kao i ja, a onda sam mlađu držala do 17. godine , a tada je ona i sama znala da razmišlja.“ 

„Mora da se sačuva nevinost pre braka, tako devojka svetli obraz svojm roditeljima.“ 

„Mene je bilo sramota kad se moja ćerka udala sa 13, sakrio sam se da mi niko ne čestita zeta.“ 

„I kod nas ima grešaka. Kad se uda sa 13, to je veliki udarac. Da li da ideš tamo ili ne? Odeš i vidiš i siromaštvo te tera da ostaviš dete. I sramota te je da vratiš dete. To je velika greška!“ 

Kako bismo učesnicima/ama pomogli da problem dečjih, ranih i prinudnih brakova sagledaju sa više aspekata, prikazali smo filmove Izbjegni moju sudbinu i Ja sam Romkinja. Prvi film, koji govori o svedočenjima Romkinja žrtava prinudnih brakova i nasilja u porodici, ostavio je jak utisak na učesnike/ice, koji su se uglavnom saosećali sa sudbinama Romkinja iz filma, i uglavnom negirali postojanje takvih praksi u njihovim zajednicama. Drugi film je svojim afirmativnim konceptom inspirisao prisutne i usmerio ih da još jednom obrazovanje vide kao put ka boljoj budućnosti za sve devojčice i dečake.

„Ovo je istinita priča. Ljudi su u siromaštvu pa pristaju, bace pare na sto. To je tradicija.“

„Pare se daju da bi otac imao sa čime da isprati ćerku. Pola se daje ćerci i zetu, a sa pola se pravi svadba.“ 

„Pa ovo je prelepo. Vidite ženu koja ima svoj cilj i uspela je.“ 

Utisak je da učesnici/e radionice vide kao veoma korisne, kao pružanje podrške romskoj zajednici u smislu prepoznavanja problema sa kojima se suočavaju i izražavanja volje i spremnosti da se istima bavimo. Potrebno je i dalje raditi sa romskim zajednicama u ovim opštinama, pružati im savetodavnu podršku i osnaživati da o ovom problemu otvoreno razgovaraju i rade na rešavanju istog. Edukativno-savetodavni rad sa roditeljima, kao donosiocima odluka, podjednako je važan kao i rad sa decom u cilju podizanja svesti i osnaživanja devojčica i dečaka uzrasta od 10 do15 godina da se odupru ovoj štetnoj tradiocionalnoj praksi.

Radioničarski rad u navedenim opštinama praćen je opštinskim sastancima sa predstavnicima institucija koje su nadležne da reaguju u slučaju pojave dečjih, ranih i prinudnih brakova. Informacije dobijene na radionicama i opštinskim sastancima biće, zajedno sa analizom propisa i slučajeva iz prakse, pretočene u preporuke i predloge javnih politika za rešavanje problema dečjih, ranih, i prinudnih brakova, koje će Praxis predstaviti u decembru 2016. godine.

Videti saopštenje:

Praxis održao radionice usmerene na prevenciju i eliminaciju dečjih, ranih i prinudnih brakova

Preuzeto sa Info 24 portala za naš region

Tribinu pod nazivom „Zaustavimo apatridiju među decom u Evropi“, realizovala je danas Kancelarija za mlade, Gradska opština Palilula u Ustanovi kulture Palilula.

 „Organizovan je info dan o apatridiji, gde smo vam približili sa kojim problemima se susreću ljudi bez državljanstva u svetu i Srbiji i kakve posledice to sa sobom povlači. Uz predavanje smo spremili i vizuelne atraktivne razglednice, kao i video koji je pripremila Evropska mreža za pitanje apatridije, koja je i pokrenula kampanju- Nijedno dete ne sme biti apatrid. Ovom kampanjom pozivaju se sve države Evrope da regulišu svoje zakone kako bi se problem apatridije konačno rešio“, rekla je ambasadorka Ivana Radojković na tribini.

Ko su apatridi ?

Apatridi su lica koja zakoni nijedne države ne smatraju svojim državljanima. Sa problemom neposedovanja državljanstva u Srbiji se u najvećoj meri suočavaju pripadnici romske zajednice. Oni koji nisu upisani u matične knjige rođenih istovremeno su ostali i bez državljanstva. Sličan je položaj onih čija činjenica državljanstva nije upisana u matične knjige uprkos postojanju osnova za sticanje državljanstva, oni koji su upisani u matične evidencije koje su uništene ili nestale, kao i oni koji su usled raspada SFRJ ostali bez državljanstva ili stekli državljanstvo zemlje u kojoj ne žive. Sva ta pomenuta lica su u riziku od apatridije, a među njima je veliki broj dece, saopšteno je na tribini.

„Jedna od naših osnovnih programa je edukacija za mlade na različite teme i oblasti društvenog života. Opština Palilula ima mnogo izbeglih i raseljenih lica koji su doseljeni na našu teritoriju. Prepoznali smo da je neophodna njihova integracija u društvu i tim povodom mlade informišemo i edukujemo na ovu temu. Prisutan je veliki broj mladih, učenici iz srednjih Paliluskih škola, kao i volonteri KZM-a“, izjavila je koordinatorka KZM-e, Aleksandra Saša Petrović. 

Šta znači državljanstvo ?

Državljanstvo je zakonom priznata veza pojedinaca sa nekom državom. Po osnovu takve,zakonom priznat, veze i statusa državljanina, pojedinac stiče prava koja garantuje pravni sistem njegove države, ali i obaveze. Život bez državljanstva povezan je sa brojinm teškoćama. Nerešeno pitanje državljanstva neminovno povlači i nemogućnost pristupa svim državljanstvom uslovljenim pravilima. Što bi u prevodu značilo, ne možete da završite školu, nemate socijalnu pomoć, ograničena vam je zdravstvena zaštita i sl.,objašnjeno je na tribini.

Dakle, u cilju sprečavanja apatridije među decom neophodno je obezbediti da ubuduće svako dete bude upisano u matičnu knjigu roženih odmah po rođenju bez obzira na status roditelja.

Organizacije civilnog društva zahtevaju neodložno usvajanje zakona o besplatnoj pravnoj pomoći i poštovanje minimuma standarda moderne zakonske regulative u ovoj oblasti.

Republika Srbija je jedina država Evrope u kojoj nije usvojen zakon o besplatnoj pravnoj pomoći. Iako se radi o zakonu koji je neposredno označen kao jedna od početnih stepenica u daljem napredovanju ka integraciji u Evropsku uniju, vlada i Narodna skupština RS već deset godina nemaju politički kapacitet da izvrše izričitu ustavnu obavezu usvajanja ovog zakona.

Moderan zakon o besplatnoj pravnoj pomoći mora da onemogući uspostavljanje monopolskog položaja u ovoj oblasti i obezbedi jednak pravni položaj svih pružalaca, što aktuelni nacrt zakona ne omogućava. Smatrajući da se korisnicima besplatne pravne pomoći (siromašni građani, žrtve nasilja, trgovine ljudima, diskriminacije i drugi) mora garantovati uvažavanje njihovih specifičnih potreba i položaja, te da ne smeju biti taoci želje za bogaćenjem, organizacije civilnog društva pozivaju nadležna ministarstva, vladu i narodne poslanike da bez odlaganja okončaju postupak usvajanja pravnog okvira pružanja besplatne pravne pomoći.

Organizacije civilnog društva zahtevaju da zakon bude zasnovan na standardima koji će zadovoljiti potrebe najšireg kruga korisnika besplatne pravne pomoći, a posebno na sledećim standardima:         

1. Advokatura i jedinice lokalne samouprave su po Ustavu dužne da pružaju pravnu pomoć (čl. 67 Ustava), što ne ograničava slobodu ostalih pružalaca da građanima pružaju besplatnu pravnu pomoć.
   
   
2. Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći mora da omogući pružanje besplatne pravne pomoći od strane najšireg kruga pružalaca, a posebno udruženja, sindikata, pravnih klinika i profesionalnih udruženja. Položaj svih pružalaca besplatne pravne pomoći mora biti uređen jedinstvenim zakonom.
   
   
3. Svi pružaoci besplatne pravne pomoći moraju biti stavljeni u jednak pravni položaj u pogledu registracije, obaveza poštovanja profesionalnih standarda, kvaliteta i dostupnosti usluga, kao i finansiranja.
   
   
4. Zakonom se mora dopustiti saradnja između pružalaca besplatne pravne pomoći, udruživanje radi zajedničkog pružanja besplatne pravne pomoći i stvaranje zajedničke službe besplatne pravne pomoći.
   
   
5. Zakonom se moraju uvažiti specifične potrebe i položaj korisnika besplatne pravne pomoći. Korisnicima se zakonom mora garantovati pravo da izaberu pružaoca besplatne pravne pomoći koji će preduzeti sve potrebne pravne radnje u konkretnom slučaju

ASTRA
Autonomni ženski centar
Centar za unapređivanje pravnih studija Civil Rights Defenders
CHRIS mreža odbora za ljudska prava
Fond za humanitarno pravo
Inicijativa mladih za ljudska prava
Praxis

Preuzmite Zahteve sa spiskom OCD-a i mreža koje su podržale ovde. 

Praxis released Protection Monitoring Report for the period from 16 September to 15 October 2016.

The number of refugees and migrants present daily in the parks near the Belgrade Bus Station rose to nearly 1,300 persons at the end of the reporting period, compared to around 600 in mid-September. Almost all asylum and reception centres are full, including AC Krnjaca, while there were around 1,000 refugees and migrants sleeping rough in Belgrade at the end of the reporting period, compared to around 300 in mid-September. Hygienic conditions in the old barracks, abandoned buildings and other facilities where refugees sleep are alarming, with increased number of scabies and body lice infestation. Furthermore, there is evident lack of winter NFIs in the field (jackets, shoes, blankets, etc), especially for men. 

Praxis continued protection monitoring in the field, provided information to refugees and migrants in Belgrade about available legal options and available services, identified vulnerable cases assisted them or referred them to other organizations for targeted assistance. Praxis also provided protection by presence and accompanied refugees to PS Savska for registration. Inconsistencies in registration continued, access to asylum is often hindered, protection of unaccompanied and separated children (UASC) is still the most challenging, while refugees continue to report mistreatment by both the authorities and civilians along the route.

Download the Report HERE.

Problemi sa kojima se suočavaju korisnici socijalnih stanova u naselju Beranovac u Kraljevu, izgrađenih radi rešavanja stambenih potreba interno raseljenih lica, donacijom organizacije HELP - Hilfe Zur Selbsthilfe e.V. – Misija u Republici Srbiji,  još uvek nisu ni blizu rešenja. 

Naime, nakon isteka roka od tri godine u kom su interno raseljena lica, prethodno stanovnici kolektivnih centara, živela besplatno u socijalnim stanovima u Kraljevu, opštinska stambena agencija (OSA) je propisala da korisnici socijalnih stanova moraju da obezbede minimum 75 evra u dinarskoj protivvrednosti po članu domaćinstva. Pri tom, u ugovorima koje je OSA ponudila stanarima predviđena je mesečna obaveza na ime stanarine u iznosu od 1,20 evra po metru kvadratnom. Imajući u vidu da određen broj stanara ne ostvaruje prihode, ili su korisnici penzija, socijalnih davanja ili privremene naknade za nezaposlena lica sa Kosova, za mnoge od njih je ispunjenje ugovornih obaveza bilo neostvarivo. Odbijanjem da pristupe nepovoljnim ugovorima stanovnici socijalnih stanova su izgubili pravni osnov stanovanja i tuženi su 2013. godine od strane OSA. Tužbe za iseljenje podnete su protiv 33 interno raseljene porodice, a sudski postupci nisu ni blizu okončanja. 

U međuvremenu, tuženi stanari su se obraćali mnogobrojnim državnim organima sa molbom da se  nastala situacija prevaziđe uzimajući u obzir realne prilike i naročito socijalne potrebe interno raseljenih porodica koje žive u spornim stanovima. Ni država ni Grad Kraljevo u svojstvu korisnika predmetnih stanova očito nisu pronašli interes da problem sagledaju u širem kontekstu zaštite prava interno raseljenih lica zbog čega se nije otišlo dalje od vođenja dugotrajne građanske parnice. 

U svetlu takvih okolnosti, stanari socijalnih stanova već tri godine žive u neizvesnosti i stalnom strahu od iseljenja. Osim toga, prinuđeni su da se svakodnevno suočavaju sa mnogobrojim preprekama u pristupu pravima izazvanim činjenicom da ne mogu da produže boravak na adresama na kojima faktički borave.

U Zagrebu je od 12. do 14. oktobra 2016. godine održana šesta regionalna konferencija WeBLAN-a, na kojoj su učestvovali predstavnici nevladinih organizacija Vaša prava BiH, Praxis iz Srbije, Program građanskih prava Kosova, Udruženje makedonskih mladih pravnika iz Makedonije, Pravni centar iz Crne Gore i Informativni pravni centar iz Hrvatske. Učesnici su imali priliku da predstave postignuća i izazove u oblasti zaštite ljudskih prava, razmene iskustva i razmatraju mogućnosti za dalju izgradnju kapaciteta WeBLAN-a. Pored toga, učesnici su izrazili zabrinutost zbog i dalje aktuelnih problema apatridije i u vezi s tim pozivaju države u regionu da preduzmu određene mere kako bi se sprečila apatridija, uzimajući u obzir sledeće preporuke:

• uvesti posebnu proceduru za utvrđivanje statusa osoba bez državljanstva u Hrvatskoj, Srbiji, Makedoniji, Crnoj Gori te istu unaprijediti u BiH;
• osigurati upis dece odmah po rođenju bez obzira na status roditelja;
• sprečiti apatridiju među decom;
• ojačati regionalnu saradnju država s ciljem pribavljanja ličnih dokumenata, upisa u matične evidencije i prevencije apatridije;
• osigurati međusobno priznavanje javnih isprava;
• intenzivirati napore na podizanju svesti ciljnih grupa o važnosti posedovanja ličnih dokumenata.

WeBLAN je neformalna mreža organizacija civilnog društva posvećena zaštiti, promociji i unapređenju ljudskih prava i socijalne inkluzije, prevenciji i smanjenju pojave apatridije na Zapadnom Balkanu i borbi protiv diskriminacije.

Više o osnivanju WeBLAN-a možete pročitati ovde.