Centar za unapređivanje pravnih studija, AIRE Centar iz Londona i Praxis organizovali su 14.12.2010. godine u Medija centru u Beogradu seminar pod nazivom „Zabrana diskriminacije Roma i problem pravno nevidljivih lica“.
Prema svim raspoloživim podacima, Romi u Srbiji spadaju u jednu od grupa stanovništva koje su najviše izložene diskriminatornom postupanju. Među samim Romima, daleko najteži položaj imaju stanovnici tzv. „neformalnih naselja“, među kojima je veliki broj osoba koji se nazivaju „pravno nevidljiva lica“. Pravno nevidljivi su oni koji nisu upisani u matične knjige rođenih i ne poseduju lična dokumenta, zbog čega su po pravilu onemogućeni u uživanju svih ostalih prava zajamčenih međunarodnim dokumentima i domaćim zakonodavstvom.
Iako Ustav Srbije iz 2006. godine, izričito garantuje svakom ljudskom biću pravo na priznavanje pravnog subjektiviteta, pravno nevidljivim licima u Srbiji se već godinama odriče status pravnih subjekata. Na ovaj način oni se održavaju u stanju socijalne izopštenosti, bez mogućnosti uživanja prava iz oblasti zdravstvene zaštite, socijalnog staranja, obrazovanja, kao i drugih prava i sloboda garantovanih ostalim stanovnicima zemlje. Osim toga, značajan broj pripadnika ove grupe živi u velikom siromaštvu, u krajnje nepovoljnim životnim uslovima, u neformalnim naseljima, u kojima nema tekuće vode, kanalizacije i struje, i u koje komunalne službe po pravilu ne ulaze. Država do sada nije izrazila značajnu zabrinutost za položaj ovog dela stanovništva, niti je preduzela sve ono na šta je obavezna u cilju rešavanja njihovih životnih problema. Ova negativna politička praksa je tako od većeg broja pripadnika romske zajednice stvorila građane drugog reda - stanovnike zemlje čiji su državljani koji ne uživaju isti nivo zaštite prava i sloboda kao i ostali.
Na ovu negativnu praksu socijalne izopštenosti i nepriznavanja fundamentalnih prava, našu državu iz godine u godinu uporno upozoravaju međunarodne organizacije, pre svega tela UN, Saveta Evrope, OEBS-a i Evropske unije. Već dve godine zaredom, Izveštaj Evropske komisije o napretku Srbije skreće pažnju nadležnim organima na stav da dalji napredak zemlje ka članstvu u EU neće biti moguć bez rešavanja ovog problema.
Seminar „Zabrana diskriminacije Roma i problem pravno nevidljivih lica“ organizovan je u cilju davanja doprinosa promeni političke prakse u zemlji i suočavanja sa problemom koji se uporno ignoriše. Seminar je organizovan za romske organizacije, aktiviste nevladinog sektora, novinare i predstavnike organa javne vlasti.
Ivanka Kostić, izvršna direktorka Praxisa, predstavila je položaj „pravno nevidljivih“ lica u Srbiji kroz primere sa kojima se Praxis susreo u svom radu, odnosno publikacije Praxisa o položaju ovih lica. Dugogodišnji saradnik Praxisa na terenu i predstavnik romske zajednice Ćerim Gaši govorio je o uslovima života u romskim naseljima iz perspektive njegovih žitelja.
Nakon toga, g. Luk Klements (Luke Clements) iz AIRE Centra iz Londona, predstavio je sudsku praksu, odnosno najvažnije presude Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu koje se odnose na diskriminaciju Roma i problem neformalnih naselja, dok je dr Saša Gajin iz Centra za unapređivanje pravnih studija govorio o preporučenom normativnom okviru za rešavanje problema „pravno nevidljivih“ lica u Srbiji, uz predstavljanje "Predlog zakona o postupku priznavanja pravnog subjektiviteta".
Preuzmite dokument: Predlog zakona o postupku priznavanja pravnog subjektiviteta
