Preuzeto sa službene internet prezentacije Ambasade Norveške u Srbiji

30.04.2014 // Sa trogodišnjim projektom čiji je cilj poboljšanje položaja marginalizovanih grupa u Srbiji, naročito romske populacije, NVO Praxis predstavlja primer onoga što ambasada smatra uspešnim partnerom na projektu.

Praxis, nevladina i neprofitna organizacija sa sedištem u Beogradu, završila je sprovođenje trogodišnjeg projekta pod nazivom „Doprinos socijalnoj inkluziji i borbi protiv diskriminacije marginalizovane populacije u Srbiji” u partnerstvu sa Edukativnim centrom Roma iz Subotice i Udruženjem Romkinja „Osvit“ iz Niša.

U okviru projekta, koji je finansiralo Ministarstvo inostranih poslova Kraljevine Norveške, Praxis je pratio primenu relevantnog zakonodavstva i strateških dokumenata u cilju poboljšanja statusa marginalizovanih grupa, analizirao je dejstvo njihove primene, te beležio slučajeve diskriminacije i kršenja prava.

Prikupljeni podaci i zaključci su predstavljali osnovu za aktivnosti javnog zagovaranja čiji je cilj bila izmena zakona, politika i prakse relevantnih državnih organa.

Istovremeno, svrha edukativnih radionica za stanovnike neformalnih naselja i okruglih stolova za predstavnike relevantnih organa i pružalaca usluga bila je da se osnaže pripadnici marginalizovanih grupa kako bi mogli da koriste postojeće pravne mehanizme u ostvarivanju i zaštiti svojih prava, kao i da bi se senzibilisali predstavnici organa za probleme sa kojima se ova lica suočavaju u pristupu svojim zagarantovanim pravima.

Konačni izveštaj je pripremljen na osnovu kombinovane metodologije koja je podrazumevala analizu zakonskog okvira, studije slučajeva, anketu i fokus grupe sa pripadnicima romske populacije, kao i intervjue sa predstavnicima relevantnih organa i institucija.

U izveštaju su predstavljeni postignuti rezultati i ostvareni napredak, kao i preostali problemi u pogledu ostvarivanja prava na pravni subjektivitet, socijalnu i zdravstvenu zaštitu, obrazovanje, rad i zapošljavanje i prava na adekvatno stanovanje.

Praxis je počeo sa radom 2004. godine kada je ova nevladina, neprofitna organizacija osnovana nakon implementacije projekta Norveškog saveta za izbeglice (NRC), koji je finasiralo Ministarstvo inostranih poslova Kraljevine Norveške.

NRC je čitav niz godina bio posvećen pružanju pravne pomoći u regionu i na kraju je ostavio svojim lokalnim kancelarijama da osnuju vlastite organizacije i nastave sa tim radom.

„Ova strategija je očigledno bila uspešna, jer mi nismo postali samo funkcionalna organizacija, već i organizacija koja uživa poštovanje”, kaže Ivanka Kostić, izvršna direktorka Praxisa.

Za deset godina postojanja, organizacija je pružila besplatnu pravnu pomoć za ukupno 70.106 lica, započela i vodila ukupno 14,123 upravnih ili sudskih postupaka, organizovala više od 900 poseta mobilnih timova, te u posećenim mestima održala sastanke kojima je prisustvovalo preko 18.000 ljudi koji su dobili informacije i savete u vezi sa pristupom socioekonomskim i statusnim pravima, te zastupala 170 žena žrtava nasilja u porodici u ukupno 305 sudskih postupaka.

Praxis je od NRC nasledio praksu rada sa grupama migranata, izbeglica i interno raseljenih lica (IRL). S obzirom na činjenicu da su mnoga interno raseljena lica Romi, kao i da se lokalna romska populacija suočava sa nizom gorenavedenih problema, Praxis je ubrzo usredsredio svoje aktivnosti na romsku populaciju.

Timovi Praxisa su proveli mnogo vremena na terenu i u lokalnim zajednicama, što im je pomoglo da prikupe informacije i dopru do ljudi koji su obično imali poteškoće u pristupu informacijama i uslugama pomoći.

„Problemi kojima smo se bavili protezali su se zatim i na socio-ekonomska prava, prava u oblasti zdravstvene zaštite, obrazovanja, zapošljavanja, socijalne zaštite - i kada smo stigli do stambenog pitanja, kao jedne od ključnih problematičnih oblasti, bilo je prirodno da i tu damo svoj doprinos“, kaže Ivanka Kostić.

Angažovanje na nivou politike

Kako bi došlo do promena koje samo država može da uvede, Praxis je ostvario saradnju sa državnim organima i drugim relevantnim akterima.

„Oslanjali smo se na ovu saradnju čak i kada smo bili kritični i predlagali određene nepopularne promene, ali promene kojima smo godinama doprinosili pokazale su da je ta saradnja ipak bila uspešna", kaže Kostić.

Što se tiče pitanja pravno nevidljivih lica, Praxis se udružio sa Centrom za unapređivanje pravnih studija i njihovi stručnjaci su izradili model zakona (Zakon o izmenama i dopunama Zakona o vanparničnom postupku) kojim se predviđa utvrđivanje vremena i mesta rođenja u slučaju kada osoba ne može da se upiše u matične knjige u skladu sa Zakonom o opštem upravnom postupku.

„Ovaj novi zakon je bio potreban, jer, kao što smo više puta govorili, veliki broj ljudi se nalazi u specifičnoj situaciji u kojoj ne mogu da se upišu u knjige državljana", kaže Kostić.

U početku su naišli na snažan otpor tadašnjeg Ministarstva za ljudska i manjinska prava, državnu upravu i lokalnu samoupravu. Međutim, kroz projekat koji je podržala EU, razmotrili su iskustva iz Bugarske i Rumunije, kao i drugih zemalja EU sa velikim prilivom migranata, i organizovali zainteresovane strane.

"Zaštitnik građana nam se pridružio i, na kraju, dostavio nacrt predloga zakona parlamentu", objasnila je Ivanka Kostić.

Zakon je usvojen sa manjim izmenama 2012. godine. Međutim, tek treba da bude u potpunosti sproveden u praksi.

„Nakon njegovog sprovođenja, treba se detaljno pozabaviti analizom njegovog dejstva i javnim zagovaranjem praktičnih rešenja", dodala je Ivanka Kostić.

Ekipa Peščanika snimila je posetu Praxisa romskom naselju Ledine u Novi Beogradu.

Pogledajte snimak ovde.

Ivanka Kostić, izvršna direktorka Praxisa, rekla je za magazin Grazia da je Praxis do sada uspeo da identifikuje preko 2,000 lica kojima je potrebna pomoć za dobijanje dokumenata, ali da se procenjuje da ih ima mnogo više. Ona navodi i razloge zbog kojih su lica najčešće bez dokumenata, kao što su slučajevi majki koje, u nedostatku svojih, na porođaj odlaze sa tuđom zdravstvenom knjižicom pa se samim tim neka druga žena vodi kao biološka majka njihovog deteta, zatim i lica koje roditelji nisu prijavili matičaru u zakonskom roku, itd.

Pročitajte ceo tekst u magazinu Grazia.

Preuzmite izveštaj: Izvеštај о sprоvоđеnju Strаtеgiје zа unаprеđеnjе pоlоžаја Rоmа sа prеpоrukаmа

Povodom Svetskog dana Roma, Zaštitnik građana predstavio je 8. aprila na konferenciji za medije zaključke iz "Izvеštаја о sprоvоđеnju Strаtеgiје zа unаprеđеnjе pоlоžаја Rоmа sа prеpоrukаmа".

Zaštitnik građana Saša Janković je naveo da su obrazovanje i zdravstvena zaštita najveći problemi sa kojom se suočava romska populacija. Kako je naveo, od donošenja Strategije 2009. godine, u vezi sa obrazovanjem nisu usvojeni podzakonski akti оsim pоzitivnоg upisа u srеdnjе i visоkе škоlе, što je opet dovelo do zloupotreba. U vezi sa zdravstvenom zaštitom, Janković je rekao da su promene vidljive, ali nedovoljne.

Zаmеnik zаštitnikа grаđаnа оd 2008. dо 2013. gоdinе dr Gоrаn Bаšić izjavio je da niko nije zadužen za upravljanje Strategijom, dа u sistеmu nеmа prеciznih pоdаtkа о оbrаzоvаnju, zdrаvstvеnој zаštiti, stаmbеnim pоtrеbаmа, kојi su nаvеdеni kао priоritеti u tоm dоkumеntu.

Ivana Stanković, koordinatorka programa u Praxisu, ukazala je na probleme u ostvarivanju statusnih i socioekonomskih prava romske populacije. Govorila je o komplikovanim procedurama za ostvarivanje prava na novčanu socijalnu pomoć s posebnim osvrtom na obavezu podnošenja tužbe protiv srodnika koji su obavezni na izdržavanje. Ona je takođe dodala da praksa pokazuje da su službenici često nesenzitivisani, da niko ne može da garantuje da Romi u školi neće biti diskriminisani, ili da neće biti diskriminisani svaki put kad pokušaju da pronađu zaposlenje.

"Ako odete i posetite neko neformalno naselje i probate da ocenite šta je urađeno sa aspekta svakodnevnog života pojedinaca u naselju, videćete da svi zajedno još puno moramo da radimo“, zaključila je Stankovićeva.

Videti vest na sajtu Medija centra.
Videti vest na sajtu Zaštitnika građana
Preuzmite: Izveštaj o sprovođenju Strategije za unapređivanje položaja Roma sa preporukama

Povodom obeležavanja Svetskog dana Roma, na konferenciiji za novinare u Medija centru predstavljeni su zaključci "Izveštaja o sprovođenju Strategije za unapređivanje položaja Roma sa preporukama“ koji je pripremio Zaštitnik građana.

Tom prilikom, Ivana Stanković, koordinatorka programa u Praxisu, govorila je o problemima u ostvarivanju statusnih i socioekonomskih prava romske populacije. Govorila je takođe i o komplikovanim procedurama za ostvarivanje prava na novčanu socijalnu pomoć s posebnim osvrtom na obavezu podnošenja tužbe protiv srodnika koji su obavezni na izdržavanje. Ivana je takođe dodala da praksa pokazuje da su službenici često nesenzitivisani, da niko ne može da garantuje da Romi u školi neće biti diskriminisani, ili da neće biti diskriminisani svaki put kad pokušaju da pronađu zaposlenje.

Ivana je na kraju dodala: "Ako odete i posetite neko neformalno naselje i probate da ocenite šta je urađeno sa aspekta svakodnevnog života pojedinaca u naselju, videćete da svi zajedno još puno moramo da radimo“.

Pročitajte celu vest ovde.
Preuzmite: Izveštaj o sprovođenju Strategije za unapređivanje položaja Roma sa preporukama

Povodom Svetskog dana Roma želimo da uputimo najlepše želje svojim sugrađanima romske nacionalnosti.

Istovremeno, želimo da skrenemo pažnju javnosti da je romska populacija i dalje jedna od najugroženijih i najmarginalizovanijih društvenih grupa u Srbiji. Usvajanjem ili izmenom postojećih zakona, razvijanjem strateškog okvira i preduzimanjem različitih afirmativnih mera i aktivnosti, učinjen je važan korak ka unapređenju položaja Roma i Romkinja. Pa ipak, primena usvojenih rešenja u praksi često izostaje ili je neujednačena, dok se mnoge od preduzetih mera mogu oceniti kao kratkoročne i neprilagođene posebnim potrebama ugroženih grupa.

Stepen siromaštva romske populacije, uslovi života, evidentirani problemi u pristupu pravima, posebno pravima na upis u matične knjige i državljanstvo, zdravstvenu i socijalnu zaštitu, rad i zapošljavanje, obrazovanje i adekvatno stanovanje, kao i široko rasprostranjena diskriminacija, predrasude i negativni stereotipi prema ovoj društvenoj grupi jasno ukazuju na činjenicu da su preduzete mere nedovoljne i da je potrebno uložiti dodatne napore i prevazići brojne prepreke na putu ka istinskoj uključenosti Roma i Romkinja u društvo.

Preuzmite izveštaj: Sprečavanje apatridije među decom u Evropi - problemi, nedostaci i primeri dobre prakse

Mobilni timovi pravnika Praxisa posetili su:

Decembar

• 23. decembar – romsko naselje „Tošin bunar“, Novi Beograd
• 11. decembar  – romska naselja, Beočin
• 10. decembar – romska naselja „Osaonica“, „Kozara“ i „Velika Drenova“, Trstenik
•   9. decembar – romsko naselje “Lisište”, Požega
•   3. decembar – romsko naselje “Vožegrnci”, Novi Pazar
•   3. decembar – romska naselja, Kostolac
•   2. decembar – romsko naselje “Midžor”, Bela Palanka

Novembar

• 25. novembar  - romsko naselje “Mali krivak”, Smederevo
• 24. novembar – romska naselja, Surčin
• 19. novembar – romsko naselje “Banjska ulica”, Bujanovac
• 18. novembar  – romska naselja “Milan Milošević” i “Ljubić polje”, Čačak
• 18. novembar – romska naselja, Žabalj
• 13. novembar  – romska naselja “Tolić” i “Nanomir”, Mionica
• 13. novembar – romska naselja, Sremska Mitrovica
• 12. novembar – romsko naselje “Železnička stanica”, Novi Sad
• 10. novembar – romska naselja “Podvarce” i “Hisar”, Leskovac
•   7. novembar – romska naselja, Novi Bečej
•   5. novembar – romsko naselje “Licika”, Kragujevac

Oktobar

• 21. oktobar – romska naselja, Mladenovac
• 21. oktobar – romsko naselje “Kalenić”, Ub
• 15. oktobar – romsko naselje “Omladinska ulica”, Medveđa
• 14. oktobar – romska naselja “Tekijsko brdo” i “Karađorđevo brdo”, Paraćin
• 14. oktobar – romsko naselje “Stari Kostolac”, Kostolac
•   9. oktobar – romska naselja, Kanjiža
•   9. oktobar – romsko naselje “Beli breg”, Zaječar
•   6. oktobar – romsko naselje “Koteks”, Kragujevac
  
  

Septembar

• 30. septembar – romska naselja, Srbobran
• 25. septembar – romsko naselje „Ledine 2“, Novi Beograd
• 24. septembar – romsko naselje „Adice“, Novi Sad
• 23. septembar – romska naselja „Jabučje“ i „Ulica Justina Popovića“, Lajkovac
• 19. septembar – romska naselja „Makiš I“ i „Makiš II“, Čukarica/Beograd
• 18. septembar – romsko naselje „Dalas“, Tutin
• 18. septembar – romska naselja „Tošin bunar“ i „Vladimir Nazor“, Novi Beograd
• 17. septembar – romsko naselje „Dojević“, Novi Pazar
• 16. septembar – romsko naselje „Paljuvi“, Ub
• 11. septembar – romsko naselje „Žitni potok“, Prokuplje
• 11. septembar – romsko naselje „Surdučka“, Zrenjanin
•   9. septembar – romsko naselje „Bataševo“, Mladenovac

Avgust

• 28. avgust – romska naselja „Karađorđeva ulica“ i „Kiseljak“, Smederevska Palanka
• 27. avgust – romsko naselje „Drenovački put“, Kragujevac
• 26. avgust – romsko naselje „Fekovića brdo“, Sjenica
• 20/21. avgust – romska naselja „Zorka“ i „Veliki Bajmok“, Subotica
• 19. avgust – romsko naselje „Vožegrnci“, Novi Pazar
• 14. avgust – romsko naselje „Mali Leskovac“, Palilula/Beograd
• 14. avgust – romsko naselje „Pustorečka ulica“, Bojnik
• 11. avgust – romska naselja „Čukarička šuma“ i „OMV“, Čukarica/Beograd
•   8. avgust – romsko naselje "Kijevo", Rakovica/Beograd
•   7. avgust – romsko naselje „Fekovića brdo“, Sjenica
•   6. avgust – kolektivni centar „Rasadnici“, Kruševac
•   6. avgust – kolektivni centar „Trmbas“, Kragujevac
•   6. avgust – romska naselja, Batočina
•   5. avgust – romsko naselje „Jezdovića kosa“, Prijepolje
•   5. avgust – romska naselja „Adice“, „Veliki rit“ i „Šangaj“, Novi Sad
•   4. avgust – romska naselja „Reva Politika“ i „Vuka Vrčevića“, Palilula/Beograd
•   1. avgust – romska naselja „Belvil na trasi“ i „Blok 72“, Novi Beograd

Jul

• 31. jul – romska naselja „Bavanište“ i „Dubovac“, Kovin
• 30. jul – romska naselja „Čukarička šuma“ i „Vuka Vrčevića“, Beograd
• 29. jul – romsko naselje „Čukarička šuma“, Beograd
• 25. jul – romska naselja, Surčin
• 24. jul – romska naselja „Prčilovica“ i „Aleksinački rudnici“, Aleksinac
• 22. jul – romsko naselje „Kanal“, Kostolac
• 17. jul – romsko naselje „Ulica Nikole Kopernika“, Bor
• 10. jul – romsko naselje „Zemun Polje“, Zemun
• 10. jul – romsko naselje „Grošnica“, Kragujevac

Jun

• 30. jun – romsko naselje „Stočni trg“, Niš
• 26. jun – romska naselja, Šabac
• 13. jun – romska naselja, Vršac
• 12. jun – romsko naselje „Belvil na trasi“, Novi Beograd
• 11. jun – romsko naselje „Šatorsko naselje Stari aerodrom“, Kraljevo
• 10. jun – kolektivni centar Trmbas, Kragujevac
•   5. jun – romska naselja „Šangaj“, „Bangladeš“ i „Veliki rit“, Novi Sad
•   5. jun – romsko naselje „Banjska ulica“, Bujanovac
•   4. jun – kolektivni centar Tehnička škola, Bujanovac
•   3. jun – romsko naselje „Crvena zvezda“, Niš
•   3. jun – romska naselja „Marko Orlović“ i „Panjevac“, Kruševac

Maj

• 30. maj – romsko naselje „Grmeč“, Zemun
• 29. maj – kolektivni centar Hotel ES, Bela Palanka
• 28. maj – romsko naselje „Burdinci“, Vranje
• 23. maj – romska naselja „Mali Leskovac“ i „Vuka Vrčevića“, Palilula/Beograd
• 13. maj – romsko naselje „Dojević“, Novi Pazar

April

• 29. april – romsko naselje „Ulica Baje Sekulića“, Požarevac
• 29. april – romsko naselje „Mali rit“, Pančevo
• 24. april – romska naselja, Kikinda
• 24. april – romsko naselje „Miliva“, Despotovac
• 17. april – romska naselja, Surdulica
•   8. april – romsko naselje „Svračice“, Tutin
•   4. april – romska naselja „Štamparija“ i „Kopovi“, Bor
•   3. april – romska naselja „KC Salvatore“ i „Banjska ulica“, Bujanovac
•   2. april – romska naselja, Zvezdara/Beograd

Mart

• 31. mart – romska naselja, Novi Sad
• 26. mart – romska naselja, Palilula
• 25. mart – romska naselja, Bela Palanka
• 19. mart – romsko naselje „Rečica“, Žitorađa
• 18. mart – romsko naselje „Binovce“, Surdulica
• 13. mart – romsko naselje „Gramađe“, Vranjska Banja
• 13. mart – romska naselja, Smederevo
• 11. mart – romska naselja, Žitorađa
•   6. mart – romsko naselje „Kula Orljak“, Vladičin Han
•   5. mart – romska naselja, Bela Palanka
•   4. mart – romsko naselje „Novo naselje“, Surdulica

Februar

• 26. februar – romska naselja, Žabalj
• 25. februar – romska naselja, Zvezdara
• 25. februar – romska naselja „Sat Mahala“ i „Pečenjevce“, Leskovac
• 20. februar – romsko naselje „Orlovsko naselje 2 - Lazari“, Zvezdara
• 19. februar – romsko naselje „Slavko Zlatanović“, Leskovac
• 19. februar – romsko naselje „Mali Leskovac“, Palilula/Beograd
• 18. februar – romsko naselje „Zagužanje“, Surdulica
• 13. februar – romsko naselje „Mali krivak“, Smederevo
• 13. februar – romsko naselje „Banjska ulica“, Bujanovac
• 12. februar – romsko naselje „Adice“, Novi Sad
• 12. februar – romska naselja, Vranje
• 11. februar – romsko naselje „Jelašnica“, Surdulica
•  7. februar – romska naselje „Deronje“, „Čerga“ i „Bogojevo“, Odžaci
•  4. februar – romska naselja, Vranje

Januar

• 27. januar – romska naselja, Vladičin Han
• 23. januar – romsko naselje „Lepenica“, Vladičin Han
• 21. januar – romsko naselje „Novo naselje“, Požarevac
• 21. januar – romska naselja, Vladičin Han
• 17. januar – romska naselja „Dubovac“, „Šumarak“ i „Deliblato“, Kovin
• 16. januar – romsko naselje „Ulica Petra Lekovica“, Vranje
• 16. januar – romsko naselje „Ciganski rit“, Vranje
• 13. januar – romska naselja „Burdinci“, „Saglamci“ i „Ogoš“, Vranjska Banja
•   9. januar – romsko naselje „Ogoš“, Vranjska Banja

Zaštitnik građana objavio je svoj redovni godišnji izveštaj za 2012. godinu. Izveštaj možete preuzeti ovde.