Praxis je objavio izveštaj „Analiza glavnih prepreka i problema u pristupu Roma pravu na adekvatno stanovanje“ u okviru projekta Doprinos socijalnoj inkluziji i borbi protiv diskriminacije marginalizovane populacije u Srbiji finansiranog od strane Ministarstva inostranih poslova Kraljevine Norveške.

Izveštaj se odnosi na osnovna pitanja ostvarivanja prava na adekvatno stanovanje u Srbiji i obuhvata period od 2009. do kraja 2012. godine. U ovom periodu, povećan je broj prinudnih iseljenja neformalnih romskih naselja (18 velikih iseljenja koja su obuhvatila preko 2 800 Roma) i pojedinačnih slučajeva iseljenja (najmanje 1 000 za samo dve godine) i po prvi put je utvrđena i diskriminacija Roma u ostvarivanju prava na adekvatno stanovanje. Nasuprot tome,  odgovori vlasti koji se odnose na pristup stanovnika neformalnih naselja adekvatnom stanovanju su nedovoljni.

Ako izuzmemo činjenicu da je donošenjem Strategije za unapređivanje položaja Roma u Republici Srbiji prepoznat problem sa kojim se suočavaju Romi u ostvarivanju prava na adekvatno stanovanje, malo toga je na ovom polju do sada učinjeno. Pored prinudnih iseljenja koja se sprovode u suprotnosti sa međunarodnim standardima ljudskih prava i koja su najozbiljnija prepreka za ostvarivanje prava na adekvatno stanovanje, izuzetno mali broj romskih naselja je legalizovan ili je za njih pokrenut proces legalizacije. U neformalnim naseljima Romi često imaju otežan ili uopšte nemaju pristup osnovnim ljudskim pravima, a slična situacija je i u kontejnerskim naseljima koja nastaju posle iseljenja neformalnih naselja. U ostvarivanju prava na adekvatno stanovanje posebno su ugrožena interno raseljena lica sa Kosova, starije osobe, osobe sa invaliditetom i žene.
Nepostojanje pravnog okvira kojim bi se regulisali postupci iseljenja i prevaziđeni zakonski tekstovi u oblasti stanovanja, samo dodatno pokazuju nespremnost države da preduzme korake za unapređenje ostvarivanja prava na adekvatno stanovanje Roma.

Imajući u vidu postojanje velikog broja neformalnih romskih naselja, izuzetno loše uslove stanovanja u jednom broju naselja, nepostojanje evidencija o ovim naseljima kao i probleme koji su evidentirani u analizi koja je objavljena, može se postaviti pitanje sistemske diskriminacije Roma u ostvarivanju prava na adekvatno stanovanje. Ukoliko hitno ne dođe do promena u oblasti prava na adekvatno stanovanje, mogu se očekivati dalja teška kršenja prava na adekvatno stanovanje Roma.

Preuzmite izveštaj: Analiza glavnih prepreka i problema u pristupu Roma pravu na adekvatno stanovanje